Rok 2018 przechodzi do historii pod nazwą Roku Niepodległości Polski. 100 lat temu, 11 listopada 1918 roku, Polska odzyskała niepodległość po 123 latach niewoli. Dla uczczenia tego doniosłego wydarzenia nasza szkoła włączyła się w obchody rocznicowe.

W październiku została zorganizowana wystawa pamiątek z okresu 1918 – 2018 zat. „100 lat Niepodległej. Historia naszych przodków”. Znalazły się na niej zdjęcia polskich żołnierzy, legionistów, ułanów oraz zwykłych mieszkańców naszych okolic, świadków ważnych wydarzeń historycznych. Można było zobaczyć mundur wojskowy, elementy wyposażenia żołnierza z okresu II wojny światowej, m.in.: hełmofon czołgisty, pilotkę, pas wojskowy i kaburę na pistolet, maskę przeciwgazową,  a także niemiecką skrzynię na amunicję. Wyeksponowane zostały autentyczne odznaczenia wojskowe: Krzyż Armii Krajowej i odznaka pamiątkowa Akcji „Burza”. Ponadto na wystawie znalazły się dość liczne dokumenty takie jak dzienniki szkolne ze Szkoły Podstawowej w Matysówce z lat 1934 i 35, autentyczne kenkarty i dokumenty zaświadczające o udziale w wojnie obronnej oraz przymusowych robotach w Niemczech. Dużym zainteresowaniem cieszyły się stare banknoty, zwłaszcza najstarszy z tych eksponatów: stuzłotowy banknot z 1934 roku. Zasadniczym celem wystawy było przybliżenie wydarzeń historycznych z okresu stu lat państwowości polskiej w kontekście historii rodzinnej, historii przodków, sąsiadów, zwykłych ludzi, o których nie wspominają podręczniki. Pokazanie ich udziału w dziejowych przemianach i uzmysłowienie nam, żyjącym współcześnie, często osobistych, bezpośrednich powiązań z owymi wielkimi wydarzeniami tworzącymi historię naszej ojczyzny, Polski.

Wielu „historycznych wrażeń” dostarczyły nam również spotkania z przedstawicielami stowarzyszenia Konnej Straży Ochrony Przyrody i Tradycji im. 20. Pułku Ułanów oraz grupą rekonstrukcyjną Pasjonaci Ożywionej Historii. Były to okazje do pogłębienia wiedzy z zakresu historii naszego regionu oraz kraju w atrakcyjnej formie: poprzez małą inscenizację z udziałem uczniów, pokaz uzbrojenia i umundurowania z okresu I i II wojny światowej, możliwość założenia mundurów i zadawania wielu pytań. Uczniowie klasy V uczestniczyli ponadto w warsztatach „11 listopada wczoraj i dziś” zorganizowanych przez Muzeum Historii Miasta Rzeszowa, zaś uczniowie klas VII i VIII w zajęciach prowadzonych przez pracownika IPN-u zat. „Współtwórcy niepodległości Polski”.  Zdobytą w ten sposób wiedzę chętni uczniowie mogli wykorzystać, biorąc udział w konkursach międzyszkolnych. Były to: konkurs zorganizowany przez IPN „Niezwyciężeni. 1918 – 2018”, w którym praca naszej uczennicy, Kingi Dopart z klasy VII, zakwalifikowała się do etapu ogólnopolskiego. Uczennica nagrała film poświęcony bohaterowi z naszego regionu, Leopoldowi Lisowi – Kuli. Kolejno gminny konkurs historyczny „Tyczyn w latach walki o niepodległość” – II miejsce dla zespołu uczniów z klasy VII, powiatowy konkurs historyczny „Polskie drogi do niepodległości” – IV miejsce dla ucznia klasy VIII, Filipa Szmista. Uczniowie naszej szkoły  uczestniczyli także w konkursach plastycznych: „Szli, by walczyć o swój dom” oraz „Moja miejscowość w walkach o wolność Polski w XX wieku”. Uczniowie klas IV – VIII pisali Dyktando Niepodległościowe.

16 października naszą szkołę odwiedzili przedstawiciele Stowarzyszenia Konnej Straży Ochrony Przyrody i Tradycji im. 20 Pułku Ułanów. Zostali zaproszeni, by zapoznać uczniów z historią stacjonującego w Rzeszowie 20 Pułku Ułanów im. Króla Jana III Sobieskiego oraz ciekawymi tradycjami kawaleryjskimi.

Panowie: Waldemar Kuźniar i Michał Wroński przywieźli ze sobą wiele cennych pamiątek z okresu rodzącego się na nowo państwa polskiego. Demonstrowali uczniom militaria jakimi posługiwano się podczas bitew, mundury, siodła i ogłowia niezbędne do jazdy konnej.

Uczniowie mieli też okazję obejrzeć zdjęcia i filmy wykonane w trakcie rekonstrukcji Bitwy pod Komarowem. Była to największa bitwa konna z bolszewikami jaka miała miejsce w 1920 roku niedaleko Zamościa. Nasi goście co roku czynnie uczestniczą w tym przedsięwzięciu i chętnie dzielili się wiedzą historyczną i hipiczną. Wydarzenia sprzed stu lat stały się bardziej zrozumiałe dla uczniów, ponieważ demonstrowane materiały w realistyczny sposób przedstawiały dawne wydarzenia.

W drugiej połowie października zostały zorganizowane w naszej szkole gry uliczne „Matysówka dla Niepodległej”. Zespoły uczniów czytały i uzupełniały list legionisty, układały puzzle przedstawiające znane polskie zabytki, pokonywały tor przeszkód, rozpoznawały ważne postacie  oraz symbole historyczne, poprawiały błędy w tekście „Mazurka Dąbrowskiego”, śpiewały pieśni patriotyczne. Zabawa połączona z ruchem na świeżym powietrzu wyraźnie przypadła do gustu naszym uczniom. Mamy nadzieję, że tematyka historyczna będzie od tej pory budziła wyłącznie pozytywne skojarzenia.

Zwieńczeniem wszystkich działań była akademia z okazji 100. rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę, która odbyła się 9.11. Uroczystość rozpoczęła się od udziału w ogólnopolskiej akcji bicia rekordu dla Niepodległej. Równo o godzinie 11.11, razem z tysiącami szkół w Polsce, odśpiewaliśmy czterozwrotkowy hymn państwowy. Kolejno zaprezentowany został program, na który złożyły się tradycyjnie wiersze, piosenki, krótkie inscenizacje oraz fragmenty przemówień Józefa Piłsudskiego i Jana Pawła II, a także, jako novum, materiały filmowe pokazujące historię walk o niepodległość, twórców niepodległości oraz anonimowych żołnierzy przelewających krew za ojczyznę, którym winniśmy pamięć i wdzięczność. Po raz drugi akademia została zaprezentowana w dniu 11 listopada, w Święto Niepodległości, miejscowej, licznie zgromadzonej społeczności.  W akademii środowiskowej wzięły również udział panie z zespołu ludowego „Matsowianki”, które zainicjowały wspólne, razem ze zgromadzoną publicznością, śpiewanie pieśni patriotycznych.

Mamy nadzieję, że podejmując wszystkie opisane działania, udało nam się godnie uczcić setną rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości, oddać cześć naszym przodkom walczącym za ojczyznę, rozbudzić w uczniach zainteresowania przeszłością swojej ojczyzny. Jak bowiem powiedział Józef Piłsudski: „Naród, który nie szanuje swej przeszłości, nie zasługuje na szacunek teraźniejszości i nie ma prawa do przyszłości”.

Teresa Kowal

Krystyna Kielar